Medicatie op school en bekwame helper

Het federaal wettelijk kader rond de bekwame helper en de activiteiten van het dagelijkse leven (ADL) maakt het mogelijk dat personeelsleden van onderwijsinstellingen, onder bepaalde voorwaarden, een reeks verpleegkundige handelingen kunnen uitvoeren.

Hieronder vind je een beknopt overzicht van de geldende regelgeving. Voor een uitgebreid overzicht van alle bepalingen, voorwaarden en uitzonderingen, alsook enkele veelgestelde vragen, kan je in de zijbalk doorklikken naar de websites van de federale overheid. 

Wat is een bekwame helper? 

Een bekwame helper is iemand die zelf geen verpleegkundige is, maar die wel bepaalde verpleegkundige handelingen mag doen tijdens het uitoefenen van het beroep. Een leraar op een school kan bijvoorbeeld als bekwame helper een verpleegkundige handeling uitvoeren voor een leerling, als aan de voorwaarden voldaan is.

Welke verpleegkundige handelingen mag een bekwame helper uitvoeren?

Onderaan deze pagina kan je het document "Overzicht van verpleegkundige handelingen door de bekwame helper of ADL" downloaden. In dit document staat opgesomd welke verpleegkundige handelingen uitgevoerd kunnen worden door een bekwame helper op basis van een instructie en opleiding. Je vindt er ook een overzicht van de handelingen die in geen geval aan een bekwame helper kunnen worden gedelegeerd.

Aan welke voorwaarden moet je voldoen?

• Je kan niemand verplichten om de rol van bekwame helper op te nemen. De vrijwilligheid staat centraal.
• Schriftelijke toestemming van de wettelijke vertegenwoordigers, en van de leerling zelf indien deze handelingsbekwaam is en ouder dan 12 jaar, is vereist.
• Toestemming van een arts, een verpleegkundige voor algemene zorg, of een basisverpleegkundige is vereist.
  • De arts of verpleegkundige bepaalt daarbij welke verpleegkundige handelingen precies uitgevoerd mogen worden door de bekwame helper.
  • De arts of verpleegkundige bepaalt of een opleiding of instructie voor de bekwame helper vereist is.

Wat zijn activiteiten van het dagelijkse leven (ADL)?

Sommige verpleegkundige handelingen zijn relatief eenvoudig uit te voeren. Voor de uitvoering ervan moet het personeelslid geen specifieke instructie krijgen of opleiding volgen.  

Over welke activiteiten gaat het? 

Veel voorkomende ADL-handeling zijn onder andere het toedienen van medicatie en het meten van de temperatuur. Onderaan deze pagina kan je het document "Overzicht van verpleegkundige handelingen door de bekwame helper of ADL" downloaden. In dit document staan alle ADL-handelingen opgesomd.

Aan welke voorwaarden moet je voldoen?

• Ook hier staat vrijwilligheid centraal.
• Toestemming van de wettelijke vertegenwoordigers, en van de leerling zelf indien deze handelingsbekwaam is en ouder dan 12 jaar, is vereist.
• Het toedienen van medicatie gebeurt op basis van een voorschrift van de behandelende arts of verpleegkundige, of op basis van een etiket van de apotheek waarop de gegevens van de voorschrijvende arts, en de wijze waarop de medicatie moet worden toegediend, vermeld staan.

Contacteer in geval van twijfel altijd de behandelende arts of verpleegkundige. 

Onderaan deze pagina vind je een reeks ondersteunende documenten terug rond de bekwame helper en ADL:

Dossier bekwame helper

Dit draaiboek, uitgewerkt door de POC, schetst een breder kader om met de medische noden van leerlingen om te gaan. De bekwame helper en ADL vormen daarin één mogelijkheid, maar ook de alternatieven worden besproken.

Overzicht van verpleegkundige handelingen door de bekwame helper of ADL

Hier vind je een overzicht van alle verpleegkundige handelingen die een bekwame helper kan uitvoeren op basis van een instructie en op basis van een opleiding. Je vindt er ook een lijst van de ADL-handelingen, en een overzicht van alle verpleegkundige handelingen die een bekwame helper niet mag uitvoeren. 

Presentatie helpdesksessie bekwame helper en ADL

In een eerdere helpdesksessie werd de (toen nog) nieuwe regelgeving toegelicht, met ondersteuning van deze presentatie. Je kan deze presentatie hier steeds blijven raadplegen.

Bijlagen bekwame helper en ADL 

Je vindt hier sjabloonbrieven en -toestemmingsformulieren terug, uitgewerkt door de POC, die vrij te downloaden en te gebruiken zijn. Er zijn versies voor leerplicht en onderwijsinternaten, voor DKO en voor het volwassenenonderwijs. 

De volgende sjablonen vind je terug:

• Medische fiche
• Voorbeeldbrief voor ouders "toezicht op inname medicatie"
• Toestemmingsformulier "toezicht op inname medicatie"
• Voorbeeldbrief voor ouders "toedienen medicatie"
• Toestemmingsformulier "toedienen medicatie"
• Formulier registratie inname medicatie
• Voorbeeldbrief voor ouders "ADL"
• Toestemmingsformulier "ADL"
• Voorbeeldbrief voor ouders "bekwame helper"
• Toestemmingsformulier "bekwame helper"

Checklist medicatiebeleid GO!

Maak gebruik van deze checklist, opgesteld door de POC, om jouw medicatiebeleid op punt te stellen.

Dubbele check van medicatie

Download een illustratie om een dubbele controle van medicatietoediening te ondersteunen.

Werkinstructie bewaren van medicatie

Maak gebruik van deze checklist om na te gaan of je medicatie correct bewaart. 

E-module

Je vindt hieronder ten slotte ook een e-module. Daarin kan je op interactieve wijze de regelgeving rond de bekwame helper en ADL ontdekken.

Bekijk hier de e-module in volledig scherm.