Flexibele schoolorganisatie

De GO! poolstervisie heeft als doel om zoveel mogelijk leerlingen een maximale leerwinst, leervermogen en leermotivatie te bezorgen. Dit stelt de scholen voor verschillende uitdagingen. Scholen worden uitgedaagd om alle leerlingen maximale kansen te bieden om de doelen te bereiken onder een passende begeleiding van sterke teams. Flexibel omgaan met de schoolorganisatie is vaak noodzakelijk om dat te kunnen bereiken. In het secundair onderwijs is flexibele schoolorganisatie bovendien een hefboom in de implementering van de modernisering.

Vandaag de dag ervaren we vaak dat één paar handen ontoereikend is en we zoeken naar mogelijkheden om het anders te doen. Het drieluik – School als Concept, GO! Onderwijsprofessional en Gepersonaliseerd Samen Leren – biedt hier antwoorden op. We benaderen de flexibilisering van verschillende ‘structuren’ binnen een school op een integrale manier. 

Dit vraagt:

• Visieontwikkeling
• Kwaliteitszorg: bewust worden van de noden van de leerlingen en de leerkrachten
• Gedeeld leiderschap
• Flexibel inzetten van systemen en structuren: organisatie skills (kennis van wetgeving, anders organiseren van overleg, andere organisatie van de vakken of leergebieden, leerlingengroepen, infrastructuur, …)
• Mensen en cultuur: groei-mindset van leerkrachten, oplossingsgerichte basishouding, persoonlijke en interpersoonlijke competenties, het flexibel inzetten van teams op basis van de behoeften van de leerlingen, en de competenties en talenten van de leerkrachten.

PBD-GO! biedt een verandertraject 'Flexibele schoolorganisatie' waarin we de flexibilisering van verschillende 'structuren' binnen een school op een integrale manier benaderen. Met een gedifferentieerde aanpak voor basisonderwijs en secundair onderwijs spelen we daarnaast ook in op de specifieke context van de Modernisering SO.

We plannen de trajecten in via de jaarlijkse begeleidingsovereenkomst tussen PBD-GO! en je scholengroep.

Doelen

De school zet stappen in de richting van de GO! poolstervisie:

• De school heeft zichzelf flexibel georganiseerd (School als Concept).
• De leraren nemen een ruimere rol op (GO! Onderwijsprofessional).
• De leerlingen kunnen meer gepersonaliseerd samen leren (Gepersonaliseerd Samen Leren).

Opbouw

Het verandertraject loopt over twee schooljaren met ongeveer twaalf dagdelen ondersteuning op school op jaarbasis. Schoolteams doorlopen de volgende stappen:

Effecten

• De school kiest een organisatiestructuur die bij haar context past.
• De school kiest de meest passende overlegstructuur.
• De school benut de infrastructuur conform haar onderwijsconcept.
• De school kiest de meest passende curriculumstructuur.
• Er heerst een cultuur van reflectie en dialoog op school.
• De school kent de GO! visieteksten.
• De school doorloopt de vier eerste fasen van visie-ontwikkeling met focus op flexibel organiseren

• Er heerst binnen het team een cultuur van verbindende communicatie en constructieve samenwerking.
• De competenties en talenten van het team worden doelgericht ingezet en duidelijk gemaakt door taken en rollen in functie van de ondersteuningsbehoefte van de leerling.

In relatie met de gekozen curriculumfocus:

• De school doorloopt de laatste fase 
  in het visieontwikkelingsproces (ontvouwen).
• De school (h)erkent het belang van het
  eigenaarschap van leerlingen in het leerproces en
  zet hierop in.
• De school past systematisch de HGW-GO!cyclus toe
  om het gepersonaliseerd-samen-leren traject van
  leerlingen vorm te geven.

PBD-GO! biedt een verandertraject 'Flexibele schoolorganisatie' waarin we de flexibilisering van verschillende 'structuren' binnen een school op een integrale manier benaderen. Met een gedifferentieerde aanpak voor basisonderwijs en secundair onderwijs spelen we daarnaast ook in op de specifieke context van de Modernisering SO.

We plannen de trajecten in via de jaarlijkse begeleidingsovereenkomst tussen PBD-GO! en je scholengroep.

Doelen

De school zet stappen in de richting van de poolstervisie:

• De school heeft zichzelf flexibel georganiseerd (School als Concept).
• De leraren nemen een ruimere rol op (GO! Onderwijsprofessional).
• De leerlingen kunnen meer gepersonaliseerd samen leren (Gepersonaliseerd Samen Leren).

Opbouw

Het verandertraject loopt over twee schooljaren met ongeveer twaalf dagdelen ondersteuning op school op jaarbasis. Schoolteams doorlopen de volgende stappen:

Effecten

• De school maakt maximaal gebruik van haar beleidsruimte inzake flexibele leertrajecten.
• De school kiest de meest passende curriculumstructuur die bij zijn context past.
• De school kiest de meest passende organisatiestructuur die bij haar context past.
• De school benut haar infrastructuur conform haar onderwijsconcept.

• Het team werkt samen bij de vormgeving van het onderwijsleerproces.
• De leraren differentiëren en ondersteunen zelf- en co-sturende vaardigheden.
• De leraren monitoren en sturen het leerproces van de leerlingen vanuit een onderzoekende houding.
• Het lerarenteam installeert een feedbackcultuur.
• De leraren professionaliseren zich verder in het opnemen van verschillende rollen zoals instructeur en coach.
• De leraren nemen verantwoordelijkheid op binnen een context van gedeeld leiderschap.

• De leerlingen hebben eigenaarschap over hun leertraject.
• De leerlingen hebben ruimte om op basis van leerstatus, leerprofiel en interesses keuzes te maken.
• De leerlingen schalen zichzelf in in functie van instructie en ondersteuning.
• De leerlingen geven zelf aan wanneer ze doelen hebben bereikt.
• De leerlingen geven aan wanneer ze ondersteuning nodig hebben.
• De leerlingen leren samen en geven elkaar feedback.

De modernisering SO, die tot doel heeft zoveel mogelijk leerlingen naar een kwalificatie te leiden, stelt de school voor heel wat bijkomende uitdagingen. Van scholen wordt uitdrukkelijk verwacht om álle leerlingen maximaal kansen te geven om de doelen te verwerven en hierbij een passende begeleiding te voorzien. 

Volgende vragen staan daarbij centraal: 

• Hoe doordacht en pro-actief omgaan met diversiteit in onze schoolpopulatie?
• Hoe ‘elke leraar = leerlingbegeleider’ vormgeven?
• Hoe hierbij maximaal gebruikmaken van onze beleidsruimte?

We benaderen in het verandertraject 'Flexibele schoolorganisatie secundair onderwijs' de flexibilisering van verschillende ‘structuren’ binnen een school op een integrale manier:

Curriculumstructuur

• Hoe het curriculum flexibel aanbieden met het oog op betekenisvolle leerarrangementen (vakken, projecten, keuzemodules, leercoaching, gesimuleerde werkplekken, tutorials, integrale opdrachten...)?
• Hoe flexibiliteit in het leren faciliteren (flex-uren, individuele flexibele trajecten...)?

Organisatiestructuur 

• Hoe via een flexibele combinatie van contactonderwijs en afstandsonderwijs de autonomie, het eigenaarschap van leren en zelfredzaamheid van leerlingen verhogen?
• Hoe flexibiliteit in de organisatie van het schooljaar realiseren (bijv. 4X7 weken, modulair werken...)?
• Hoe flexibiliteit in het overleg organiseren: hoe, wanneer en met wie wordt waarover overlegd (vakgroep versus horizontale overleggroepen, klassenraden, leerlingencontacten, oudercontacten...)?
• Hoe flexibiliteit in samenstelling leerlingengroepen aanpakken (nestklassen, niveau- en tempogroepen, interessegroepen)?
• Hoe flexibiliteit in aanstelling van leraren hanteren (bijv. begeleiden van community’s, opdracht niet op te nemen in wekelijks aantal uren maar andere spreiding over schooljaar)?

Infrastructuur

• Hoe flexibel gebruikmaken van bestaande schoolinfrastructuur?
• Hoe een flexibele klasinrichting creëren?