Het participatiedecreet bepaalt dat in elke school een ouderraad kan worden opgericht. De oprichting ervan is verplicht wanneer ten minste tien procent van de ouders erom vraagt, voor zover dit percentage ten minste drie ouders betreft. De leden van de ouderraad worden verkozen door en uit de ouders. Iedere ouder kan zich verkiesbaar stellen en kan één stem uitbrengen. De stemming is geheim. De ouderraad kan op verzoek en ten behoeve van de schoolraad advies uitbrengen. Hij kan een advies op eigen initiatief uitbrengen, voorzover het buiten de bevoegdheid van de schoolraad valt en enkel betrekking heeft op ouders. De ouderraad is verplicht tot informatie en communicatie over zijn activiteiten en standpunten bij alle ouders. Als de ouderraad ten behoeve van zijn werking informatie of inzage in een document wenst, spreekt de ouderraad daartoe de oudervertegenwoordiging in de schoolraad aan.

De inrichtende macht verstrekt de ouderraad de nodige infrastructurele ondersteuning. De ouderraad wordt om de vier jaar opnieuw samengesteld. De ouders in de ouderraad beëindigen van rechtswege hun mandaat wanneer hun kinderen de school verlaten hebben; in bijzondere gevallen maar ook voor de algemeenheid kan de ouderraad van dit principe afwijken.

Het gemeenschappelijke doel dat ouders en school hebben is: kinderen laten ontwikkelen en opgroeien tot gelukkige, zelfstandige personen. Er wordt wel eens gezegd dat ouders opvoeden en dat de school onderwijst. Waar vroeger deze twee werelden vaak gescheiden bleven heerst vandaag toch de opvatting dat men de ouders en de school naar elkaar toe moet halen, in het belang van het kind. Er is namelijk gebleken dat hoe beter deze twee partners van het opgroeiende kind elkaars verwachtingen en aanpak kennen, hoe meer het kind zich ook op school ‘thuis’ voelt... wat dan weer resulteert in een betere ontwikkeling.

Informele participatie

Ouders kunnen op veel verschillende manieren op school aanwezig zijn. Niet iedereen zal dat even intensief willen of kunnen doen, maar er is voor elk wat wils.

Ouders kunnen luisteren: de school houdt oudercontact, informeert via een nieuwsbrief, berichtjes, de agenda of heen-en-weerschriftjes, houdt infoavonden over zorgbeleid of over de algemene schoolwerking.

Ouders kunnen dingen doen: ze nemen deel aan schoolactiviteiten (schoolfeest, kerstmarkt, werkdagen enz.) of ze helpen actief bij de organisatie en uitvoering (moeders aan de kassa en vaders aan de tap enz.)

Ouders kunnen ook op pedagogisch vlak participeren: denk maar aan de leesmoeders, de zwemvaders, de begeleiders bij buitenschoolse uitstapjes, ouders die komen vertellen over hun specialiteit in de klas enz..

Ouders denken mee met de school: ze kunnen werkgroepen organiseren rond bepaalde thema’s (verkeer op en rond de school, milieuzorg op school, communicatie naar buiten toe, onderhoud van gebouwen en tuin enz.).

Al deze vormen van participatie noemen we informele participatie: ze wordt georganiseerd op basis van vrijwilligheid, er worden geen structuren opgelegd. Meestal worden dergelijke activiteiten besproken en georganiseerd via een oudervereniging (oudercomité, vriendenkring e.d.), maar dit is geen noodzakelijke voorwaarde. Deze ouderwerking kan ook door de school zelf worden opgezet.

Formele participatie

We spreken van formele participatie als ouders een mandaat opnemen in de structuren die in het GO! bestaan. Ouders kunnen formeel participeren in de schoolraad, de raad van bestuur en de algemene vergadering van de scholengroep en in de Raad van het GO!.

In de schoolraad zijn drie zitjes voorbehouden voor ouders. Zij worden door de ouders verkozen. Alle ouders met een kind op de school kunnen zich verkiesbaar stellen en kunnen een mandaat in de schoolraad opnemen, behoudens enkele onverenigbaarheden die zijn opgesomd in het Bijzonder decreet betreffende het GO!.

Ouders die in de schoolraad zetelen zijn wettelijk niet verplicht om ook deel uit te maken van de ouderraad of oudervereniging. Toch wordt dit als de meest ideale situatie beschouwd, omdat die ouders in dat geval namens alle of zoveel mogelijk ouders bij de schoolraad en bij zoveel mogelijk aspecten van de schoolwerking betrokken zijn. Deze visie wordt ook weerspiegeld in het kiesreglement voor de schoolraden. Dit reglement vermeldt uitdrukkelijk dat alle kiesgerechtigden ruim op tijd de oproep tot kandidaatstelling moeten krijgen en dat bij de vorming van het kiesbureau bij voorkeur leden van de door de ‘inrichtende macht’ erkende oudervereniging van de school moeten worden gekozen.

Het wordt dan ook aanbevolen dat de schoolraad de nodige initiatieven ontwikkelt om

Inzake participatie is voor GO! ouders een specifieke rol weggelegd. GO! ouders biedt dienstverlening aan de individuele ouder of aan ouderraden, ouderverenigingen en oudercomités maar staat ook alle ouders die in een schoolraad zetelen met raad en daad bij.