Ben je geen GO! professional? Surf dan naar www.g-o.be, onze algemene website.
menu

Leersteunmodel: naar een nieuw decreet

Het beleid omtrent leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften kadert binnen een internationaal rechtskader omtrent rechten van personen met een handicap. Het VN-verdrag inzake de rechten van personen met een handicap (VRPH werd in 2009 door de Belgische overheden   geratificeerd.

Dit VN-Verdrag omvat bepalingen omtrent onderwijs aan kinderen en jongeren met een handicap, waaronder de progressieve realisatie van inclusief onderwijs. Met de nota van 25 oktober 2019 en de conceptnota van 25 juni 2021 bevestigt de Vlaamse regering het principe van inclusie, maar wenst ze hierbij stapsgewijs te werken en de doelstellingen omtrent inclusie pragmatisch en realistisch in te vullen. Het creëren van voldoende maatschappelijk draagvlak en pedagogische houvast is cruciaal.

Met het nieuw decreet over leersteun,  dat het M-decreet voor kinderen met specifieke onderwijsbehoeften vervangt, is het de intentie om verder te werken aan het draagvlak met het oog op een meer geleidelijke realisatie van inclusief onderwijs.

De maatregelen worden pas ingevoerd vanaf schooljaar 2023-2024. In het decreet leersteun wordt een nieuw model voor ondersteuning van leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften in het gewoon onderwijs uitgewerkt: het leersteunmodel.
 
De ambitie is om ervoor te zorgen dat alle leerlingen zich optimaal kunnen ontwikkelen met een maximale leerwinst. Het decreet wil de onderwijskwaliteit verhogebn, maar ook werkbaarheid voor scholen en leerkrachten waarborgen.

Laatste update: 31 mei 2023

26 mei 2023 - definitieve goedkeuring ontwerpbesluit van de Vlaamse Regering m.b.t het referentiekader kwaliteitsvolle  leersteun 

De zorg voor kwaliteit is een taak v.h. leersteuncentrum.  Het LSC streeft naar een optimale realisatie van haar opdracht zoals vermeld in art 6 t.e.m. 9 v.h. decreet LS.  Ze voert daarbij een beleid op leersteun dat is afgestemd op het referentiekader voor kwaliteitsvolle leersteun, vermeld in art. 2 16°/3 v.h. decreet van 8 mei 2009 betreffende de kwaliteit van onderwijs.  

Het kwaliteitstoezicht hierop is een opdracht van de inspectie.  De legitimiteit van een dergelijke controle is decretaal verankerd in het referentiekader alsook in de erkenningsvoorwaarden.  Dit referentiekader is geen uiting van monopolisering door de inspectie, evenwel via co creatie met enkele stakeholders werd een methodiek op toezicht gecreëerd, analoog opgebouwd aan de andere referentiekaders. 

De stakeholdersgesprekken hadden plaats tussen november ’20 tot februari ’23.  Zowel leraren,  onderwijsverstrekkers, CLB, ondersteuners, ouders en leerlingen werden bevraagd  alsook was er inbreng van  academici.  Opdracht was een referentiekader te maken gebaseerd op het decreet  leersteun. 

Het resultaat van wat kwaliteitsvolle leersteun inhoud  was er in februari ’23.  Deze consensus sluit aan op de referentiekaders OK en  RclbK.   Dit decreet heeft immers ook gevolgen en zal aandachtspunten opleveren  op de werking van reguliere scholen en op werking van het CLB. 

In de rubrieken van dit referentiekader worden enerzijds kwaliteits-verwachtingen opgenomen op vlak van resultaten en effecten, zijn er kwaliteitsverwachtingen opgebouwd rond drie kernprocessen: visie-samenwerking-en op maat en anderzijds kwaliteitsverwachtingen op vlak van beleid.  Heel belangrijk dat de ondersteuning moet gebeuren op drie niveaus: leerling – leraar – schoolteam. 

Het referentiekader staat op de site van de inspectie en vind je onderaan deze pagina onder bijlage 22.

Nieuwe versie FAQ "Leersteun"

De vorige versie van de Faq m.b.t. leersteun werd geactualiseerd en  aangevuld met antwoorden op  nieuwe vragen.   Laatste versie 17 mei 2023. 

Zie bijlage nr 12.

5 mei 2023 - omzendbrief leersteun in het basis-en secundair onderwijs

Leersteun in het basis- en secundair onderwijs 

  • referentie NO/2023/01 

  • publicatiedatum 05/05/2023 

De omzendbrief kan je hier lezen.

Deze omzendbrief licht verder de regelgeving toe over leersteun en het leersteunmodel.

5 mei 2023 - definitieve goedkeuring besluit van de Vlaamse Regering m.b.t de uitvoering van leersteun

Na advies RvS geeft het besluit verder uitvoering aan bepalingen van het decreet leersteun.  Concreet worden er bepalingen opgenomen over de invulling van de commissie inclusief onderwijs, personeelsaangelegenheden, en worden er diverse besluiten aangepast aan het leersteunmodel.       

Zie bijlage 19 Leersteun advies RVS 

Zie bijlage 20  BVR leersteun

5 mei 2023 - kennisgeving van ondertekend protocol en bijlagen ter oprichting van de leersteuncentra aan de Vlaamse Regering  

Zoals  in art. 21 van het decreet leersteun wordt vermeld, bepaalt de Vlaamse Regering in het schooljaar 2022-2023 in overleg met het gemeenschapsonderwijs en de representatieve verenigingen van inrichtende machten  

1° waar de leersteuncentra worden opgericht; 

2° waar specifieke leersteuncentra type 4, 6 of 7 worden opgericht; 

3° welke besturen een leersteuncentrum zullen oprichten. 

Deze bepalingen werden opgenomen in  een protocol en door het GO! ondertekend  

Dit protocol vormt de basis voor verdere stappen die moeten genomen worden ter voorbereiding van het nieuwe leersteunmodel. Nu het decreet over leersteun werd afgekondigd, en het protocol met respectievelijke bijlagen door alle partijen zijn ondertekend kunnen de leersteuncentra van start gaan met de voorbereidingen waarbij ze onder meer personeel kunnen aanwerven. 

Zie bijlagen 14 t.e.m. 18 

Bijlage 14  protocol oprichting leersteuncentra 

Bijlage 15  geeft een overzicht van de leersteuncentra die zullen worden opgericht door de verschillende onderwijsverstrekkers.  

Bijlage 16 met algemene informatie over de verschillende leersteuncentra, met uitzondering van de specifieke leersteuncentra; 

Bijlage 17 lijst van scholen die willen aansluiten bij het leersteuncentrum; 

Bijlage 18 met algemene informatie over de specifieke leersteuncentra.

3 mei 2023 - goedkeuring decreet Leersteun
Het decreet leersteun werd op 3 mei 2023 goedgekeurd in het Vlaams Parlement en op 5 mei bekrachtigd door de Vlaamse regering. In het decreet leersteun wordt o.a. het leersteunmodel uitgewerkt, een nieuw model voor ondersteuning van leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften in het gewoon onderwijs.

De maatregelen zijn van kracht vanaf 1 september 2023. Het leersteundecreet is de opvolger van het M-decreet voor leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften in het gewoon onderwijs.. Het is de ambitie van het decreet leersteun en het bijbehorende nieuwe leersteunmodel  dat elke leerling zich optimaal moet kunnen ontwikkelen met een maximale leerwinst en dit kwaliteitsvol onderwijs voor alle leerlingen bieden, dat werkbaar blijft voor de leraar.

Zie bijlage 21 Goedgekeurd decreet leersteun.
30 maart 2023 - behandeling in Commissie Onderwijs

Op donderdag 30 maart werd het ontwerp van decreet Leersteun besproken in de Commissie Onderwijs. Na de debatten werd er positief gestemd.  Vervolgens zal het decreet in het Vlaams Parlement besproken en gestemd worden.  De datum voor deze stemming is nog niet gekend.

10 maart 2023 - definitieve goedkeuring ontwerpdecreet leersteun

Na advies van de Raad van State hecht de Vlaamse Regering haar definitieve goedkeuring aan het ontwerpdecreet over leersteun voor leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften en hun leerkrachten in scholen voor gewoon onderwijs en voor het buitengewoon onderwijs. Het vervangt het huidige M-decreet, met als doelstelling dat elke leerling in Vlaanderen de juiste ondersteuning krijgt, vanuit het adagium 'gewoon onderwijs als het kan en buitengewoon onderwijs als het nodig is'. Het mikt op onderwijskwaliteit, maximale leerwinst en een optimale ontwikkeling voor alle leerlingen, met een model dat doenbaar en haalbaar blijft voor de schoolteams en alle andere betrokkenen. Het ontwerpdecreet wordt ingediend bij het Vlaams Parlement.

 27 februari 2023 - advies m.b.t. het ontwerpdecreet leersteun RvS  

Op 18 november 2022 werd het voorontwerp van decreet over leersteun voor de tweede keer principieel goedgekeurd door de Vlaamse Regering. Daarop werd het advies gevraagd van de Raad van State, dat werd verkregen op 27 februari 2023. 

Naar aanleiding van een wijziging aan het financieringssysteem in het voorontwerp van decreet werd er opnieuw advies gevraagd aan de Inspectie van Financiën. Een gunstig advies onder voorwaarden werd verleend op 11 januari 2023. Het begrotingsakkoord werd gegeven op 16 februari 2023.  

De kans is groot dat halverwege maart het voorontwerp definitief goedgekeurd waarna het ontwerp van decreet aan het Vlaams Parlement wordt voorgelegd.  Het is nu eenmaal het parlement dat decreten goedkeurt. Het is pas dan dat we een definitief decreet zullen hebben. 

 10 februari 2023 - uitvoeringsbesluit voorontwerp decreet leersteun

Na onderhandelingen met de sociale partners keurt de Vlaamse Regering principieel een besluit goed dat verder uitvoering geeft aan de bepalingen van het voorontwerp van decreet over leersteun. Concreet worden er bepalingen opgenomen over de invulling van de commissie inclusief onderwijs en over personeelsaangelegenheden, en worden er diverse besluiten aangepast aan het leersteunmodel. Over dit uitvoeringsbesluit wordt nu het advies ingewonnen van de Raad van State.

17 januari 2023 - onderhandeling in SC X afgerond – protocol van akkoord ingediend

 De onderhandelingen werden afgerond in sectorcomité X, het GO! gaat akkoord met het ontwerp van besluit van de Vlaamse Regering tot uitvoering van het decreet leersteun,  zoals het nu voorligt, zoals ook te lezen is in de Op Stapel 2023-02   . In die “Op Stapel” is naast een samenvatting van het voorontwerp van besluit , eveneens de integrale tekst van het protocol van akkoord opgenomen. 

Het voorontwerp van besluit gaat nu naar de Raad van State voor advies.  

16 december 2022 - decreet Leersteun: uitvoeringsbesluit bepalingen met betrekking tot de samenwerking tussen het gewoon en het buitengewoon onderwijs

De Vlaamse Regering hecht haar goedkeuring aan een besluit dat uitvoering geeft aan de bepalingen over de samenwerking tussen het gewoon en het buitengewoon onderwijs in het decreet Leersteun. Dit decreet beoogt alle leerlingen in Vlaanderen de juiste ondersteuning te garanderen. Ook in het buitengewoon onderwijs is het belangrijk dat scholen hoge doelen stellen voor hun leerlingen en waar mogelijk actief werken aan een terugkeer of overstap naar het gewoon onderwijs. In het onderwijsveld is al enige expertise te vinden rond het stellen van hoge doelen in het buitengewoon onderwijs. De huidige expertise is echter zeer verspreid, weinig onderbouwd en zelden structureel. In dit kader kent de Vlaamse Regering nu 1,09 miljoen euro toe aan de pedagogische begeleidingsdiensten en onderwijsinstellingen voor de uitvoering van een project om de bestaande expertise rond het stellen van hoge doelen in het buitengewoon onderwijs verder te ontwikkelen en te verspreiden, met het oog op het creëren van extra leerkansen.

16 december 2022 - decreet Leersteun: steun professionalisering centra voor leerlingenbegeleiding (CLB’s)
Er is een belangrijke rol weggelegd CLB's, met betrekking tot samenwerking en afstemming tussen het gewoon en buitengewoon onderwijs.. Om de CLB’s in staat te stellen hun verantwoordelijkheden hierrond op te nemen, is een versterking van de CLB’s nodig. De CLB-sector heeft daarom een projectaanvraag ingediend voor het project ‘versterking CLB’s op het vlak van consultatieve leerlingenbegeleiding, handelingsgerichte diagnostiek en handelingsgericht adviseren in het kader van leersteun’, en wil daarbij een lerend netwerk oprichten met vijf geselecteerde CLB’s. De Vlaamse Regering keurt hiervoor nu het besluit goed en voorziet een budget van 300.000 euro voor de periode van 19 december 2022 tot en met 31 augustus 2024.
 
18 november 2022 - tweede principiële goedkeuring aan het ontwerp van decreet

De Vlaamse regering hecht haar tweede principiële goedkeuring aan het ontwerp van decreet over leersteun. Dit ontwerp zal worden voorgelegd aan de Raad van State. 
De beleidsvoorstellen zijn nog niet definitief en kunnen nog veranderen. Een conceptnota en ontwerp van decreet zijn nog geen beslist beleid. Pas wanneer het Vlaams Parlement het decreet goedkeurt, is er sprake van beslist beleid. 

22 september 2022 - advies Algemene Raad VLOR

De VLOR beschouwt in zijn advies over het voorontwerp van decreet over leersteun  onder andere de volgende voorstellen die de conceptnota al aanbracht, nog steeds als een  stap vooruit:

  • verzelfstandiging van de leersteuncentra en de toeleiding via één spoor; 

  • de realisatie van een ambt van leerondersteuner;

  • het streven naar een referentiekader voor kwaliteitsvolle ondersteuning in co creatie met het onderwijsveld. Het referentiekader is nog in ontwikkeling.

Wat echter opvalt  aan het voorontwerp van decreet is dat er nog steeds geen globaal plan voor inclusie werd uitgewerkt en dat de aangekondigde versterking van de basiszorg en de verhoogde zorg, nog geconcretiseerd moeten worden.
De VLOR geeft ook drie nieuwe kernboodschappen mee.

  • De operationalisering voor de versterking van de basiszorg en de verhoogde zorg, de fundamenten van het zorgcontinuüm ontbreekt;

  • Het voorontwerp van decreet heeft een grote impact op de opdracht van het CLB, zoals de administratieve overlast van de gemotiveerde verslagen. We vragen ook om bij de monitoring de kwaliteit van het samenspel CLB-school steeds te bekijken in functie van een optimaal leerproces voor elke leerling;

  • Tenslotte betreurt de VLOR dat er nog geen referentiekader is voor kwaliteitsvolle leersteun, terwijl dit voorontwerp van decreet er uitdrukkelijk naar verwijst. Het is voor de Vlor dan ook onmogelijk om zijn advies uit te brengen over de artikelen die verwijzen naar het referentiekader.

2 september 2022 - aanvullingen Q&A
Tijdens het online overlegmoment noteerden we alle vragen. Het antwoord op deze vragen staat in het groeidocument onderaan deze pagina. Nieuwe vragen nemen we er systematisch in op.
Er is nog heel wat onduidelijkheid rond de organisatie van leersteun en de leersteuncentra. Het verdere traject van de conceptnota via de verschillende interne en externe adviescommissies zal verduidelijking en verfijning brengen. Een aantal extra, verduidelijkende vragen zijn gesteld aan de overheid. 
De antwoorden in de Q&A zijn het resultaat van een grondige lezing van de memorie van toelichting bij het ontwerpdecreet en afstemming en overleg tussen de verschillende onderwijskundige diensten van het GO!.
8 juli 2022 - eerste principiële goedkeuring aan het ontwerp van decreet
De Vlaamse Regering hecht haar eerste principiële goedkeuring aan een ontwerp van decreet over leersteun. Op basis van dat ontwerp werden adviezen ingewonnen en onderhandelingen met de onderwijsverstrekkers en de vakorganisaties gevoerd.  Op basis van de ingewonnen adviezen en de onderhandelingen met de onderwijsverstrekkers en vakorganisaties werd het ontwerp van decreet over leersteun verder aangepast
23 september 2021 - VLOR advies over de conceptnota voor het decreet leersteun

In zijn  advies over de conceptnota leersteun beschouwt de VLOR een aantal  punten als positief in de conceptnota: het streven naar een referentiekader voor kwaliteitsvolle ondersteuning in co creatie met het onderwijsveld , de verzelfstandiging van de leersteuncentra (die de huidige ondersteuningsnetwerken zullen stroomlijnen en vervangen) en het ambt van leerondersteuner.
De VLOR vraagt wel om de terminologie in de conceptnota te verduidelijken zodat iedereen dezelfde taal spreekt en er ook draagvlak kan ontstaan. Ook moet beter worden geëxpliciteerd welke rol en verantwoordelijkheden de verschillende actoren toebedeeld krijgen en hoe ze zullen uitgerust worden om die te vervullen. Het is voor de Vlor ook nog onvoldoende duidelijk hoe de voorgestelde maatregelen zullen worden gefinancierd.

25 juni 2021 - goedkeuring aan de conceptnota decreet leersteun

De Vlaamse Regering hecht haar goedkeuring aan de conceptnota decreet leersteun. In de conceptnota werden de krijtlijnen uitgezet voor het decreet over leersteun. Beleidsmaatregelen werden geformuleerd voor het gewoon onderwijs, voor de leersteun (de ondersteuning van leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften en hun leerkrachten in het gewoon onderwijs), en voor het buitengewoon onderwijs.
In een conceptnota voor een nieuw decreet leersteun geeft de minister de contouren mee voor een nieuw decreet dat het huidige M-decreet zal moeten vervangen en  het leersteunmodel vastlegt.  De conceptnota zet in op de versterking van het gewoon onderwijs, de leersteun en het buitengewoon onderwijs.

25 oktober 2019 - goedkeuring nota begeleidingsdecreet

De Vlaamse Regering hecht haar goedkeuring aan de nota “Naar een begeleidingsdecreet voor leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften”. In die nota werden een aantal belangrijke principes meegegeven voor het uitschrijven van een conceptnota leersteun

Élke leerling in Vlaanderen heeft recht op de juiste ondersteuning. Dat was ook het nobele doel toen het M-Decreet in 2014 werd ingevoerd. Na de invoering bleek echter dat de nobele doelstellingen vaak op de realiteit botsten. Zo schoot de ondersteuning voor scholen van het gewoon onderwijs tekort. Er waren te veel procedures en administratieve last voor scholen. Leerkrachten moesten vaak veel tijd investeren in de zorg voor een leerling met zorgnoden, wat soms ten koste ging van de rest van de klas. In de loop van de regeerperiode 2014-2019 werden al initiatieven genomen om het ondersteuningsmodel te verbeteren, maar er bleken nog meer en nog meer fundamentele ingrepen nodig. Daarom komt er in de loop van deze regeerperiode een nieuw Leersteundecreet, dat het M-Decreet zal vervangen.

Regeerakkoord 2019-2024

In het regeerakkoord van de Vlaamse Regering 2019-2024 werd de ambitie geformuleerd om leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften de juiste ondersteuning te geven op de juiste plaats. Om deze doelstelling te realiseren wordt in opvolging van het M-decreet een nieuw decreet vormgegeven: het decreet over leersteun. 

Nieuws

Jouw contactpersoon

Bernard Billiet

beleidsondersteuner, Beleid en belangenbehartiging

Willebroekkaai 36, 1000 Brussel