Artificiële intelligentie (AI)

Met deze praktische PBD-GO! AI-gids krijg je als onderwijsprofessional concrete handvaten om AI in jouw lessen en beleid te integreren, en ontdek je hoe je leerlingen kunt begeleiden in het verantwoord gebruik van deze technologie. Je krijgt de stevige basis die je nodig hebt om AI niet alleen te omarmen, maar ook bewust en pedagogisch verantwoord te gebruiken.

In deze gids vind je:

• Inzichten in wat AI is – Van de technologie achter AI tot de mogelijkheden in de klas.
• Effectieve prompttechnieken – Leer hoe je met het Doel-TRICK-kader snel relevante resultaten krijgt uit AI-chatbots.
• AI in de klaspraktijk – Praktische voorbeelden en tips om AI leerplangericht in te zetten voor gepersonaliseerd samen leren.
• AI-beleid op schoolniveau – Ontwikkel een visie en werk aan een duurzaam AI-beleid.
• Actiegerichte aanbevelingen – Tips om AI nu al verantwoord en doelgericht te gebruiken.
• Concreet inzetbare prompts (22) waarmee je zo aan de slag kan.

Met duidelijke uitleg, handige kaders en inspirerende praktijkvoorbeelden is deze gids een must-have voor elke leraar, ICT-coördinator of directeur. 

Zet vandaag nog de eerste stap en download hier de PBD-GO! AI-gids! Ga op ontdekking, experimenteer met Doel-TRICK en het GO! AI-gebruikskader, en leg de basis voor een toekomst waarin AI een waardevolle bondgenoot is in het onderwijs. 

Uit de verschillende sprints en uit onderzoek hebben we tot hiertoe geleerd:

• Dat AI kansen biedt om bepaalde processen en procedures in onderwijs te automatiseren, zodat bijvoorbeeld de planlast gaat verminderen en er tijd vrij komt voor meer diepgaande, complexe en creatieve activiteiten.
• Dat een goed begrip van wat AI is (en niet is) cruciaal is om het volle potentieel te halen uit deze nieuwe technologie.
• Dat de principes van effectieve didactiek de basis blijven, als je de mogelijkheden van een nieuwe technologie wil verkennen. Daarbij stel je jezelf de vraag hoe die technologie, in dit geval dus AI, kan bijdragen tot die principes.
• Dat het belangrijk is dat je als GO! professional de knepen onder de knie hebt van sterke prompting en het maken van eigen bots. Op die manier maakt het niet uit met welke AI-tool je werkt: je leert doelgericht resultaten te bereiken en hier kritisch naar te kijken.

Volg een vorming bij PBD-GO! rond AI. Het overzicht vind je hier.

Binnenkort voegen we ook een tegel AI toe in de PBD-GO! Materialenbank op Smartschool met o.a. een handleiding rond ChatGPT. 

Artificiële intelligentie is niet meer uit onderwijs weg te denken, evolueert razendsnel en roept veel vragen op. Als pedagogische begeleidingsdienst kozen we daarom bewust voor een aanpak via sprints.

In een sprint proberen we in een korte, maar krachtige periode van zes weken een antwoord te geven op een vraag uit de praktijk. De basisvraag is altijd: ‘Hoe kan AI mij helpen om mijn probleem op te lossen?’. Op die manier kunnen we inzichten over AI en nieuwe AI-tools snel verkennen, aftoetsen en wat bruikbaar is meenemen of verspreiden naar scholen.

Daarnaast bekijken we ook welke strategische acties het GO! kan of zou moeten nemen rond AI en welke impact dit heeft op leren, de betekenis van kennis en het omgaan met kennis.

Net als vorig jaar verkennen we in korte, krachtige sprints hoe AI het onderwijs kan ondersteunen. Elke sprint duurt ongeveer zes weken en richt zich op een specifieke uitdaging of vraag uit de praktijk. Dit jaar ligt de nadruk niet alleen op het ontwikkelen van inzichten, maar ook op het opleveren van concrete tools die scholen helpen bij de implementatie van AI, van visie tot uitvoering.

Periode 1: september tot december

• Sprint 1: MVT vervolgsprint - We ontwikkelen een breder inzetbare set prompts en stappenplannen om AI in moderne vreemde talen (MVT) nog effectiever te gebruiken. Het resultaat wordt flexibel materiaal dat kan worden aangepast aan diverse leercontexten.
• Sprint 2: AI in het schoolreglement (vervolg) - Deze sprint resulteert in een addendum voor het schoolreglement, gevalideerd door mensen uit de praktijk en pedagogisch adviseurs. Het biedt scholen een samenhangend kader voor het verantwoord gebruik van AI. Het addendum zal in lijn zijn met de EU AI act en streeft naar een pedagogische hefboom i.p.v. een administratieve last.

Periode 2: januari tot februari

• Sprint 3: AI en schoolbeleid in het basisonderwijs - Deze sprint richt zich op het basisonderwijs en levert tools op die scholen helpen om AI in hun beleid te integreren. Denk aan hulpmiddelen voor visieontwikkeling, implementatieplannen en praktische ondersteuning.
• Sprint 4: AI in het schoolreglement in het secundair onderwijs - Specifiek voor het secundair onderwijs werken we verder aan richtlijnen en toepassingen voor AI. Het resultaat: praktische handvatten waarmee scholen AI in lijn met hun pedagogische doelen kunnen inzetten.

Periode 3: maart tot juni

• Sprint 5: AI in kunstvakken - We verkennen hoe AI creatieve processen kan ondersteunen in kunstonderwijs. De focus ligt op tools die inspireren, analyseren en persoonlijke feedback mogelijk maken.
• Sprint 6: Thema TBD - Deze sprint blijft open om flexibel in te spelen op actuele vragen of nieuwe ontwikkelingen in AI en onderwijs.

Zelf een idee?

Heb je een AI-vraag of wil je een thema voor een volgende sprint voorstellen? Neem contact op met Mark Willems via het netwerk digitale transformatie of GO! Navigator. Samen bouwen we aan de toekomst van AI in het onderwijs!

• AI in STEM (& filosofie): In deze sprint verkenden we de mogelijkheid om AI te gebruiken als een socratische gesprekspartner, die jongeren prikkelt en hen aanzet tot nadenken. Het resultaat was een prototype chatbot die de kunst van het vragen stimuleert.
• AI in Vreemde Talen Onderwijs: Hierbij was het opzet om lesmaterialen voor vreemde talen onderwijs (VTO) te produceren, variërend naargelang de context. Zo kan je een reeks oefeningen die gaan over kleding in een handomdraai omzetten naar oefeningen die gaan over bijvoorbeeld uitgaan. De output bestond uit relevante prompts en voorbeeldmaterialen.
• AI als contentgenerator voor EFC lessen: Voor het project E-content onderzochten we of AI specifieke content kon genereren voor EFC (Economisch Financiële Competenties). De resultaten omvatten aangepaste prompts en voorbeeldmaterialen. We leerden ook van leerkrachten over de nood aan een gelijkgerichte aanpak in scholen wat betreft AI.
• AI in het schoolreglement: AI biedt kansen en bedreigingen. Om daar een lijn in te krijgen in onze scholen was er behoefte aan richtlijnen. Deze sprint resulteerde in een addendum voor het schoolreglement, gericht op een samenhangende visie en stroomlijning van AI-gebruik.
• Doel-TRICK: het GO! promptkader voor kwaliteitsvolle AI-output: Jongeren experimenteren vaak sneller met AI dan leerkrachten, wat een kloof kan veroorzaken. Deze sprint ontwikkelde een promptkader, Doel-TRICK, om leraren te helpen de meerwaarde van AI te vinden. Hierdoor kunnen ze bijbenen én gelijk ook hun planlast vermindert. De winst? Meer tijd voor hun kerntaken. Bij 'downloads' op deze pagina vind je een infographic waar het Doel-TRICK kader uitgebreider wordt toegelicht en een uitgewerkt voorbeeld.