Waarom het waardevol is om Actief Burgerschap als volwaardig vak in te roosteren

Actief burgerschap is een belangrijke sleutelcompetentie binnen het GO!. Elke school kan dit op een eigen manier vormgeven. Pitzemburg is een campus van GO! atheneum Busleyden in hartje Mechelen. Ongeveer 700 leerlingen volgen er verschillende doorstroomrichtingen. Directeur Jeroen Van der Auwera en projectcoördinator duurzaamheid Steven Van der Taelen leggen uit hoe ze binnen de school actief burgerschap en het begrip ‘brede school’ invullen.

Jeroen Van der Auwera: "Als historicus vind ik het heel belangrijk dat we leerlingen niet alleen kennis bijbrengen. We willen hen ook leren nadenken over hun rol in de samenleving. Enkele jaren geleden hebben wij ervoor gekozen om actief burgerschap niet in projecten te gieten. We integreren het in de lessentabel waardoor het heel zichtbaar is voor de leerlingen.

Op deze school krijgt actief burgerschap de naam ‘Project SDG’. De 17 SDGs, duurzame ontwikkelingsdoelstellingen van de Verenigde Naties, vormen hiervoor de rode draad. In de eerste en tweede graad is dit een apart vak, in de derde graad wordt het geïntegreerd in het vak geschiedenis. 

Jeroen: “In het derde en het vierde jaar hebben alle leerlingen bijvoorbeeld drie uur per week Project SDG+. Dit geven we altijd in een blok met aansluitende uren. Zo kunnen we ook uitstappen organiseren die aansluiten bij de lessen. Dit jaar krijgt SDG 16 extra aandacht. Dit duurzaamheidsdoel gaat over vrede, justitie en sterke publieke diensten. Een team van leerkrachten geeft de inhoud vorm. Zij bereiden elk een thema voor en in groepjes roteren de leerlingen om de vier weken naar een ander thema. Dat maakt het behapbaar voor de leerkrachten én gevarieerd voor de leerlingen.”

De visie op actief burgerschap gaat verder dan de klaslokalen. Campus Pitzemburg hanteert ook het concept van de ‘brede school’. Daarbij staat samenwerking met de lokale gemeenschap centraal.

Steven Van der Taelen: “We steunen zoveel mogelijk initiatieven buiten de school. Zo stellen we onze lokalen ter beschikking van sportverenigingen en culturele organisaties. We zoeken voortdurend naar manieren om onze leerlingen te betrekken bij wat er leeft in de buurt. In het kader van de Dag van de Vrede hebben leerlingen op vraag van de buurt teksten en gedichten geschreven op winkelramen. Dit paste bovendien ook perfect binnen SDG 16.”

Jeroen: “Wij zijn een school in het hart van de stad. Dat vinden wij een grote troef. We kunnen bijvoorbeeld gemakkelijk gebruik maken van het openbaar vervoer en dat maakt het eenvoudiger om samen te werken met lokale verenigingen.”

Steven: “Dat werd ook duidelijk bij een vergroeningsproject. Op vraag van de stad namen wij het initiatief om onze speelplaats te ontharden en groener te maken. Dat werkte aanstekelijk, waardoor er ook in de buurt heel wat geveltuintjes zijn gecreëerd en de hele buurt groener werd.”

Het mag duidelijk zijn dat actief burgerschap leeft op deze school. Maar dat is niet vanzelf gekomen. De school heeft duidelijke beleidskeuzes gemaakt om dit mogelijk te maken.

Jeroen: “We maakten Steven volledig vrij om de duurzaamheidsprojecten te trekken. Dat is een bewuste keuze, want we merkten dat dit niet lukt als verschillende mensen dit op een paar uurtjes naast hun andere taken doen. Natuurlijk is  zoiets eenvoudiger te realiseren in een grotere school, maar het is toch vooral ook een keuze die je moet willen maken.”

Steven: “Ook belangrijk is dat we met de school al jaren sterk inzetten op communicatie via sociale media. Zeker om een ‘brede school’ te zijn is dat essentieel. We zien dat die volgehouden inspanning nu vruchten afwerpt. De buurt weet dat we met onze school openstaan voor initiatieven van buitenaf, daardoor komen de vragen ook tot bij ons.”

Op de vraag of de leerlingen betrokken zijn bij deze projecten, antwoordt Jeroen met een glimlach: “Dat is zeker zo. We moeten zelf ook opletten met wat we op school doen. Zo hebben de leerlingen gevraagd om geen broodjes met tonijn meer te verkopen en plastic wegwerpbekers te bannen. Ze hadden daarin overschot van gelijk en we hebben dat gedaan. Het bewijst dat ze zich steeds bewuster zijn van duurzaamheid.”

Met deze aanpak laat de school zien hoe onderwijs een brug kan slaan tussen leerlingen en de samenleving. Zo draagt GO! atheneum Busleyden campus Pitzemburg bij aan de vorming van betrokken, bewuste en verantwoordelijke burgers voor de toekomst.

Meer informatie over dit thema vind je op de GO! pro-pagina over actief burgerschap. Daar kan je ook onze GO! visietekst en een document met extra duiding vinden.