Resultaten TIMSS 2023

Enkele conclusies uit het onderzoek:

Wiskunde

• Er is een significante daling sinds de vorige afname in 2019.
• Voor wiskunde situeert het Vlaamse gemiddelde zich nog net boven het internationale gemiddelde maar onder het Europese gemiddelde. Vlaanderen komt van een koppositie maar is nu de sterkste daler in de EER (Europese Economische Ruimte) sinds 2015. Onze buurlanden blijven relatief stabiel.
• De groep leerlingen die het basisniveau niet haalt, stijgt naar 5%.
• Vlaanderen telt met 7% weinig toppresteerders.

Wetenschappen

• Ook hier dalen de scores significant tegenover de vorige afnames. Vlaamse leerlingen scoren onder het internationale gemiddelde.
• Vlaanderen is de sterkste daler. Onze buurlanden stabiliseren. 
• Het aantal toppresteerders daalt terwijl het aantal leerlingen die het basisniveau niet halen toeneemt. Meer dan 1 op 10 leerlingen haalt het basisniveau niet (12%), een verdriedubbeling t.o.v. 2015. Slechts 2% is toppresteerder.
• Milieukennis: ook hier hangt Vlaanderen onderaan het Europese klassement. 

Leerlingkenmerken

• Voor wetenschappen groeit de kloof tussen jongens en meisjes. Jongens scoren significant hoger voor wetenschappen dan meisjes. De kloof in Vlaanderen wordt groter en is internationaal gezien de 3e grootste kloof.
• Kansrijke leerlingen scoren hoger. Dat verband is sterker voor wetenschappen dan voor wiskunde. 
• Leerlingen die thuis altijd Nederlands spreken, scoren hoger. Ook dat verband is sterker voor wetenschappen.
• Leerlingen zonder (recente) migratieachtergrond scoren hoger. Ook hier is het verband sterker voor wetenschappen.

Contextfactoren

• Ondanks hoge participatie aan voorschoolse kinderopvang en kleuteronderwijs, hebben Vlaamse leerlingen een lage rekenvaardigheid en geletterdheid bij aanvang van de lagere school. 
• Er worden minder bijscholingen gevolgd voor wetenschappen dan voor wiskunde. Er is een hoge bijscholingsnood tegenover een vrij lage participatiegraad aan bijscholingen.
• 95% van de Vlaamse leraren zijn bachelors. In andere landen heeft het schoolteam een diversere samenstelling.

Curriculum en instructietijd

• Het curriculum wetenschappen lijkt eenvoudiger dan de internationale standaarden die gehanteerd worden in de TIMSS-toets. 
• Vlaanderen kent een hoge instructietijd (lesuren) maar dit leidt niet tot hogere prestaties.
• De focus op wetenschappelijk redeneren is niet sterk aanwezig in het Vlaamse onderwijs. 
• 52% van de leerlingen volgt les in een school waar de directie aangeeft dat gebrek aan middelen een matige impact heeft op wiskundeonderwijs. Voor wetenschappen is dat 70%.
• 42% van de leerlingen gaat naar een school waar er beperkte tot ernstige disciplineproblemen zijn.
• Vlaamse scholen kennen een minder uitgesproken academische focus in vergelijking met andere landen. 

Hier lees je het Vlaamse rapport van TIMSS 2023. 

Reactie GO!

Afgevaardigd bestuurder Koen Pelleriaux reageert: “De huidige eindtermen dateren van 1997 en zijn verouderd. We moeten erkennen dat het huidige curriculum voor het basisonderwijs niet goed genoeg is. Het GO! staat intussen al klaar met nieuwe, kennisrijke leerplannen. Maar die kunnen we pas uitrollen nadat de regering de nieuwe eindtermen voor het basisonderwijs goedkeurt.”

Met nieuwe leerplannen alleen is de kous niet af, benadrukt Pelleriaux: “Je moet er ook voor zorgen dat dat nieuwe curriculum tot op de klasvloer gekend is en uitgevoerd wordt. Daarvoor moeten eerst de meest ervaren leraren opgeleid worden in het nieuwe curriculum. Daarna kunnen die hun collega’s verder professionaliseren. Maar dan bots je op het lerarenstatuut, dat nog ouder is dan de eindtermen. In het lerarenstatuut is veel te weinig ruimte voor overleg, samenwerking en professionalisering. Het is noodzakelijk dat de Vlaamse Regering werk maakt van een hedendaags statuut dat die flexibiliteit biedt.”

Lees hier de Kijk van Koen: 'De onderwijskwaliteit verhogen? Ik denk dat we dat kunnen.