Persbericht: tekorten in jeugdhulp leggen stijgende druk op CLB’s

De huidige wachttijden in de jeugdhulpverlening vormen een uitdaging, waardoor een toenemend aantal jongeren noodgedwongen langer gebruikmaakt van 'overbruggingshulp' binnen de CLB’s. Deze situatie legt een bijkomende druk op de CLB-medewerkers, die zich daardoor niet optimaal kunnen richten op andere casussen en ook minder ruimte hebben om preventieve acties te ontwikkelen. Een rapport van het Kinderrechtencommissariaat brengt de prangende situatie in beeld. 

Mama van de dertienjarige Jules aan het woord:

“Het verhaal van Jules startte op zijn negende, tijdens de COVID-periode. Als hulpverlener ken ik de weg binnen het jeugdhulplandschap maar ook ik botste van bij de start op de lange wachtlijsten. Talloze hulpverleners passeerden sindsdien de revue, telkens met dezelfde boodschap: de broodnodige hulp is niet beschikbaar. Ik heb het gevoel dat we al vier jaar lang van het kastje naar de muur worden gestuurd. Tekenend was de conclusie van de medewerker van Eén Gezin Eén Plan: ‘we constateren dat mama een goed plan heeft opgesteld dat tegemoet zou komen aan de zorgnoden van het gezin. Deze hulp is echter niet beschikbaar gezien de wachtlijsten van gemiddeld drie jaar.’ Tussendoor werden er verschillende 'kortdurende trajecten crisis' opgestart, met telkens een maximale duurtijd van een maand. Brandjes blussen dus. Ondertussen zijn we vier jaar verder en is de situatie helemaal geëscaleerd. De ambulante hulp, die eindelijk beschikbaar is, is niet langer voldoende. Jules wordt voor de zoveelste keer op een lange wachtlijst geplaatst, ditmaal voor residentiële hulp. Vandaag is Jules dertien jaar oud en is hij zo geblokkeerd dat hij niet meer tot schoollopen komt. Vorig schooljaar ging hij welgeteld één dag naar school. Dit jaar proberen we via Bednet weer aansluiting te vinden."

Het verhaal van Jules is er helaas één uit het leven gegrepen. Vandaag de dag kloppen ouders en jongeren té vaak aan op deuren die té vaak gesloten blijven. Het verhaal is één van de vele, schrijnende verhalen waarmee CLB-medewerkers dag in dag uit aan de slag gaan. CLB’s in Vlaanderen en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest signaleren al jaren de problemen met wachtlijsten en het versnipperde aanbod in de jeugdhulp. Steeds opnieuw is de boodschap dat te veel kinderen en jongeren niet (tijdig) de hulpverlening krijgen die ze nodig hebben én waar ze recht op hebben. Steeds opnieuw nemen diezelfde CLB’s de verantwoordelijkheid om die leerlingen te blijven ondersteunen en zo de wachttijd voor gepaste hulp te overbruggen. Hierdoor komen de kerntaken van de CLB’s, waaronder preventie, onder druk te staan.

Bevraging Kinderrechtencommissariaat brengt situatie in beeld

Het Kinderrechtencommissariaat ontving de afgelopen jaren regelmatig onrustwekkende signalen van directeurs en medewerkers van CLB’s, scholen en ouders. Hiernaast ziet het ook in de meldingen via de klachtenlijn hoe tekorten in de hulpverlening en wachttijden het schooltraject en het welzijn van kinderen en jongeren te vaak blokkeren. Het Kinderrechtencommissariaat besloot daarom om dit af te toetsen in een ruimere bevraging gericht aan alle CLB’s. Aan de bevraging namen 29 van de 58 CLB’s (hoofdvestigingsplaatsen) deel. Het rapport presenteert de belangrijkste knelpunten waar CLB’s vandaag de dag tegenaan lopen:

• Toenemende zorgvragen met toenemende complexiteit in combinatie met lange wachtlijsten en selectieve opnamecriteria bij welzijnspartners. Hierdoor zetten CLB’s steeds vaker zogenaamde overbruggingshulp in.
• Te weinig personeel om adequaat om te gaan met al deze zorgvragen.
• Plaatstekort in het onderwijs waardoor leerlingen geen (gepast) aanbod krijgen.
• Toenemende druk op de draagkracht van scholen waardoor meer leerlingen worden buitengezet op school, maar ook steeds vaker de hulp van het CLB wordt ingeschakeld.

Het rapport weerspiegelt de dagelijkse realiteit van jongeren die wachten op de juiste hulp. De CLB-sector onderschrijft de bevindingen van het Kinderrechtencommissariaat. Het is de ambitie van de CLB's om alle leerlingen te ondersteunen in hun brede ontwikkeling, waarbij sterk preventief en nabij werken voorop staat. Vandaag lukt dat onvoldoende. Dit rapport biedt erkenning aan de uitdagende situatie waarin de CLB’s, maar vooral de leerlingen vertoeven. Het rapport is bovenal een oproep tot dialoog met het beleid. Voor Jules, en voor alle leerlingen zoals Jules van wie de stem vandaag niet gehoord wordt. 

JE VINDT HET RAPPORT HIER.

Dit persbericht is op 6 november verspreid namens de Internettensamenwerkingscel (ISC). Het rapport is door het Kinderrechtencommissariaat ook overhandigd aan het Vlaams Parlement. 

Samen met de GO! CLB’s vraagt het POC bijkomende aandacht voor alle leerlingen van wie het leerrecht, op welke wijze dan ook, geschonden wordt. Hiervoor zet ze dit schooljaar bijkomend in op de registratie van de Ruimtevaarders. Meer daarover lees je hier.