Hoe FLEX-werking leerlingen sterker en zelfstandiger maakt

Freya: "We wilden kleinschalig beginnen, om daarna uit te breiden volgens het olievlekprincipe. Vorig schooljaar testten we deze werking tijdens het eerste semester met de helft van de klassen uit het eerste leerjaar A, in het tweede semester de andere helft. Collega's die enthousiast waren over deze innovatieve differentiatie-aanpak, stapten mee in dit project. Sinds dit schooljaar draait het volledige eerste leerjaar A in de FLEX-werking mee.” 

Wat houdt dat nu precies in? Joke: "Op dinsdag- en donderdagnamiddag werken de zes klassen van ons eerste leerjaar A met FLEX voor Nederlands, Frans en wiskunde. Aan de start van het schooljaar nemen we begintesten af — die ontwikkelden we zelf — en op basis daarvan delen we leerlingen in niveaugroepen in. Zo krijgt op hetzelfde tijdstip bijvoorbeeld één groep leerlingen uitbreiding Frans, een andere groep uitbreiding wiskunde en nog een andere groep remediëring Nederlands. 
 
Daarnaast is er een grote groep die zelfstandig werkt. Zij zitten aan eilandjes en werken in een rustige, stimulerende leeromgeving, wat hun zelfstandigheid enorm bevordert. De leerlingen komen net uit het basisonderwijs. Met een computer werken is nieuw, dus in die zelfstandige groep helpen we hen daarmee op weg. Ook plannen is vaak nog een uitdaging, dus ook dat oefenen we goed in." 

Na een jaar experimenteren met FLEX-werking heeft het team dit jaar enkele aanpassingen doorgevoerd. Joke: "In het begin stonden alle banken apart voor de zelfstandige groep, maar eilandjes werken veel beter. Ook linkten we elke leerling aan een specifieke coach, waardoor we ze nog beter kunnen opvolgen.”  
 
Freya: "De reflectiemomenten zijn nu anders. Vorig jaar reflecteerden leerlingen enkel op het einde van de namiddag, maar dan focusten ze vooral op het laatste uur. Nu plannen we na elk lesuur een korte reflectie in. Leerlingen staan aan de hand van richtvragen stil bij hun leerproces: Was de instructie duidelijk? Liep alles volgens planning? Zijn er nog vragen? Waar nodig stuurt de persoonlijke coach bij." 
 
Joke: "We ontdekten ook dat enkele leerlingen soms de hele namiddag in de zelfstandige groep zaten, dat is te lang. Nu letten we daar echt op en vragen we aan leerlingen of er een vak is dat ze graag willen uitdiepen of remediëren. Als het van henzelf komt, zijn ze altijd meer gemotiveerd!" 

Na elke rapportperiode herbekijken de leerkrachten en coaches alle FLEX-groepen. "De begintest is maar een momentopname," benadrukt Freya. "We brengen begintesten, rapporten en observaties samen om onderwijs op maat te bieden." 
 
Joke: "Zo vroeg een jongen laatst spontaan of hij naar de remediëringsgroep mocht. Hij zat in de zelfstandige groep, maar begreep een deel van de leerstof toch niet zo goed. Dat hij dat zelf durft vragen, vind ik een hele overwinning. Flexibel zijn is dus heel belangrijk, zowel voor leerlingen als voor leerkrachten." 

Vakleerkrachten en FLEX-coaches zijn de begeleiders in dit proces. Freya: "De coaches hoeven niet noodzakelijk vakleerkrachten wiskunde, Nederlands of Frans te zijn. Ze focussen op de begeleiding van het leerproces, niet op vakinhoud." 
 
Vorig jaar heeft Freya de hele FLEX-werking uitgedacht. Van administratie tot planningen… Freya: "Ik heb dit voorstel aangereikt en het team ging ermee aan de slag. Intussen werken ze volledig zelfsturend en komen ze één keer per week samen." Joke: "We bespreken wie wat doet. Teamwork makes the dream work!" 

Joke: "Het effect is enorm. We hebben heel wat Franstalige leerlingen. Zij krijgen uitbreiding of werken zelfstandig. Anderen oefenen in kleine remediëringsgroepen. Laatst zei een leerling me: 'Nu voel ik me veel beter en durf ik te praten'. Dat horen is zalig, daarvoor doe je het! En hun resultaten zijn beter. 
 
Maar ook de leerlingen die we uitdagen profiteren, we zien hen echt opleven. Ik hoop dat wat ze hier leren — zelfstandig werken, instructies lezen, planningen maken en zelfreflectie — meenemen naar de volgende jaren." 

Freya: "In 2023 heeft het schoolteam onder impuls van Steven Ghys, directeur van GO! middenschool Ninove, een nieuwe visie opgebouwd. Een visie waarin drie waarden centraal staan: sterke persoonlijkheden, welbevinden en maximale leerwinst. En dat is precies waar FLEX op inspeelt. Het past bij onze school. Daarom voelt het niet als een extra, maar als de logica zelve." 

Freya: "We willen dat onze huidige eerstejaars in zelfstandigheid en verantwoordelijkheid verder kunnen blijven groeien. Daarom zullen we volgend schooljaar ook FLEX in 2A uitrollen. De toekomst is een GO! middenschool Ninove die volledig draait op FLEX-werking … dat is waar we voor gaan!"