Groen licht voor actieplan ‘Goed Gedragen’: kansen en kanttekeningen

De Vlaamse Regering gaf groen licht aan een actieplan om ongewenst gedrag op school tegen te gaan. Doel is om (1) meer ruimte te creëren voor het leerproces, (2) het aandeel gekwalificeerde uitstroom te verhogen en (3) een veilige leeromgeving te installeren. Het plan omvat 28 acties en zal de komende maanden verder worden omgezet in regelgeving, via decreten en besluiten. De invoering is gepland vanaf september 2026.

Het GO! deelt de ambitie om te komen tot krachtige leeromgevingen en kwaliteitsvol onderwijs voor elke leerling. Binnen het GO! beschouwen we rust en structuur als één van de instrumenten binnen de brede basiszorg om elke leerling maximaal tot leren te laten komen. 

Het actieplan benoemt verschillende acties die in onze scholen al breed ingang hebben gevonden en waarrond de pedagogische begeleidingsdienst een uitgebreid vormingsaanbod uitwerkte. Achter de schermen werkt de PTC Secundair onderwijs aan een leidraad voor de concrete vertaling naar schoolbeleid en klaspraktijk. 

Actief werken aan het verminderen van risicofactoren is vandaag al een element van het beleid op leerlingenbegeleiding dat scholen verplicht ontwikkelen, implementeren en evalueren. Scholen investeren eveneens in verbindend schoolklimaat, vertrouwen en participatie. Elke school in het GO! hanteert vandaag al een verbod op wapens, drugs en vapes op schoolterreinen. Dat zit vervat in het schoolreglement. 

Enkele van de geformuleerde acties bieden kansen om het beleid verder te versterken, zoals het uitbreiden van de monitoring van signalen waarvan we weten dat ze een risico op vroegtijdige schooluitval voorspellen. Ook het voorstel om kritisch te kijken naar de manier waarop B-attesten worden geclausuleerd, kan bijdragen aan transparantie en gelijke kansen. Het GO! is bovendien vragende partij om nauwer samen te werken rond het waarborgen van het leerrecht van elke leerling, zeker wanneer leerlingen geconfronteerd worden met schorsing of (dreigende) uitsluiting. 

Tegelijk plaatsen we kanttekeningen bij enkele voorgestelde maatregelen. Zo roept de oprichting van een task force die een school verplicht moet begeleiden na een negatief inspectieadvies vragen op. De PBD-GO! beschikt immers over de nodige knowhow om scholen te ondersteunen. Het is logischer en efficiënter om deze rol te verstérken, eerder dan een parallel orgaan te creëren dat het gevaar in zich draagt op versnippering van de inspanningen.

De maatregel waarbij directies de bevoegdheid krijgen om boekentassen en lockers te controleren, vraagt om zorgvuldige afweging. Naast vragen rond aansprakelijkheid en uitvoerbaarheid, staat deze rol haaks op wat het actieplan elders zelf benadrukt: een warm, verbindend en participatief schoolklimaat vormt een belangrijke beschermende factor tegen ongewenst gedrag. Het vertrouwen tussen ouders en leerlingen enerzijds en directeurs, leerkrachten en andere onderwijsprofessionals anderzijds is een cruciale factor in het scheppen van zo’n schoolklimaat.

We missen in het plan erkenning voor de rol van de CLB’s – in het bijzonder hun draaischijffunctie – en de situering van gedrag en schooluitval als thema’s binnen een geïntegreerd beleid op leerlingenbegeleiding. We vragen ook stil te staan bij de bijkomende planlast die de verschillende acties genereren. 

Lees ook

• Beleidsnieuws: overzicht lopende dossiers 3 november - 10 november
• Het actieplan ‘Goed Gedragen: van ongewenst gedrag naar leerondersteunend gedrag’: Actieplan Goed Gedragen | Vlaanderen.be