Ja, je hebt (recht op) een GO! account en toegang tot GO! pro.
Contacteer de personeelsdienst van het Huis van het GO!.
De invloed van de schooldirecteur op de onderwijskwaliteit is groot, maar het takenpakket van die directeur is al even uitgebreid. Daarom breekt afgevaardigd bestuurder Koen Pelleriaux een lans voor een betere beleidsomkadering en sterkere ondersteuning voor de schoolleiders in het Gemeenschapsonderwijs.
Beste GO! collega,
Aan het einde van een schooljaar krijgen niet alleen leerlingen en cursisten een diploma, ook toekomstige schoolleiders van het GO! ontvangen dan hun vormingsattest na een intensieve opleiding. Vorige week mocht het Gemeenschapsonderwijs weer zo'n 150 aanstormende directeurs verwelkomen op een feestelijke uitreiking. Of misschien is ‘aanstormend’ niet helemaal het juiste woord, want enkele van deze collega’s hebben het pittige parcours afgelegd terwijl ze al als directeur aan de slag waren. Het zegt iets over de noodzaak en het tekort aan voldoende en goed opgeleide directeurs. Doordat de schijnwerpers nu al enkele jaren op het schrijnende tekort aan leraren gericht zijn, blijft het even nijpende tekort aan schoolleiders al te vaak in de schaduw. Nochtans is een schooldirecteur een enorm belangrijke spil in ons onderwijs. We verwachten dat hij of zij leiding en richting geeft aan het schoolteam, op pedagogisch en didactisch vlak maar ook als manager en als coach. Kortom, we koesteren hoge verwachtingen voor onze directeurs.
Het takenpakket van de schooldirecteur is helaas even enorm. Naast de pedagogische lijnen uittekenen en een personeelsbeleid voeren is de directeur ook verantwoordelijk voor de infrastructuur van het schoolgebouw, voor het correct toepassen van nieuwe regelgeving die vaak pas op de laatste knip de school bereikt, voor technologie van laadpalen en zonnepanelen tot laptops en digiborden, voor de EPC-wetgeving en asbestattesten, voor de boekhouding met fiscale fiches en voor de aankopen van printpapier tot onderhoudsproducten mét de correcte formulieren. En als het wat tegenzit moet de directeur ook nog eens eigenhandig de dakgoot uitkuisen en de toiletten ontstoppen. Het lijkt een karikatuur, maar het is een werkelijkheid waarvan de buitenwereld zich nauwelijks bewust is.
Knelpuntberoep: schoolleider
Door deze steeds toenemende werkdruk en de beleidsomkadering die tekortschiet mag het niet verbazen dat er een groot verloop van directeurs is. Om een idee te geven: slechts zes op de tien basisscholen en de helft van de secundaire scholen had de voorbije vijf jaar dezelfde directeur. In het buitengewoon onderwijs gaat dat zelfs over amper vier op de tien scholen. Vorig schooljaar waren er ongeveer 2000 directiewissels in het Vlaamse onderwijs. Dat betekent dat 44 op 100 scholen, over alle netten heen, noodgedwongen van directeur veranderden. Pensioneringen zijn zelfs niet in dat aantal opgenomen. Ter vergelijking: volgens Securex was het gemiddelde verloop op de arbeidsmarkt in datzelfde jaar 17,5 procent.
Het mag dus ook niet verbazen dat schooldirecteur ondertussen op de lijst van knelpuntberoepen staat. Niet omdat er onvoldoende geschikte kandidaten zijn, maar omdat het zo’n complexe job is. En het aanslepende lerarentekort maakt het werk alleen maar zwaarder.
Het mag nog minder verbazen dat dit alles nefaste gevolgen heeft voor de onderwijskwaliteit. Schoolleiders zijn essentieel om een optimale leeromgeving voor de leerlingen en dito werkomgeving voor de leerkrachten te realiseren en zo tot een hoge onderwijskwaliteit te komen, schreef de Commissie der Wijzen eind 2023 in haar rapport. Die hoge onderwijskwaliteit realiseren is onmogelijk als directeurs bezwijken onder de druk, laat staan als er géén directeur is.
Vraag aan de overheid
Het is zonder overdrijven van levensbelang dat we schoolleiders sterk ondersteunen en ervoor zorgen dat ze langer aan boord blijven. Binnen het Gemeenschapsonderwijs biedt onze hr-kadertekst directeurs praktische handvatten aan om hun team samen te stellen, en een aantal scholengroepen in het GO! nemen secundaire processen zoals infrastructuurbeheer en boekhouding over van de scholen. Maar er is meer nodig. Binnen het GO! zijn we allen samen verantwoordelijk voor de onderwijskwaliteit. We mogen de directeurs daar niet alleen mee opzadelen. Het ambitieplan onderwijskwaliteit dat we dit jaar en de komende jaren met alle niveaus van het GO! samen uitrollen, voorziet op dat vlak een grotere rol voor de 26 scholengroepen.
Ook de overheid kan de job van schooldirecteur weer leefbaar maken. Zorg nu eindelijk eens voor dat flexibel personeelsstatuut in het onderwijs dat directeurs ademruimte geeft. Nu hangen ze vast aan een star statuut en een knoeiboel van regelgeving. Voorzie daarnaast voldoende middelen, niet alleen geld maar ook organisatorische middelen. Maar vooral: praat met de onderwijsverstrekkers over wat efficiënt is en wat werkt. Ik weet zeker dat heel de Vlaamse onderwijswereld én de overheid hetzelfde doel voor ogen hebben: een uitmuntende onderwijskwaliteit. Maar daarvoor hebben we ook werkbaar werk voor onze uitmuntende schooldirecteurs nodig.
Koen Pelleriaux
Afgevaardigd bestuurder