De kijk van Koen: niets mis met hoge verwachtingen

Vorige week konden ruim 150 GO! collega’s in Brussel van gedachten wisselen met Daniel Muijs en Tim Surma, twee onderwijsexperts uit de commissie die de nieuwe minimumdoelen voor het basisonderwijs heeft opgesteld. Die ontmoeting is een uitgelezen aanleiding om nog eens te benadrukken waarom het Gemeenschapsonderwijs het idee van een kennisrijk curriculum omarmt en hoge verwachtingen koestert. 
Laat me beginnen met duidelijk te maken wat een kennisrijk curriculum niet is. Het is geen misplaatste nostalgie naar de jaren 50 en 60 van de vorige eeuw, met eenrichtingsverkeer in klassen. En het is al zeker niet een opeenstapeling van feitjes zonder enig verband die kinderen moeten aanleren. Ook sluit een kennisrijk curriculum niet de deur voor de vaardigheden waar ons onderwijs vandaag op focust. Die 21e-eeuwse vaardigheden zoals kritisch denken, samenwerken en mediawijsheid blijven belangrijk voor kinderen en jongeren om later vlot mee te draaien in een moderne en snel veranderende maatschappij. Meer zelfs, de twee gaan hand in hand, leren wetenschappelijke inzichten ons. 
Wat is een kennisrijk curriculum dan wel? Het is een samengaan van inhoudsrijke, specifieke en coherente doelen met een concreet leerplan dat kennis opbouwt bij kinderen, waarmee ze inzichten in de lesmaterie én wereldlijke inzichten verwerven, en daarnaast vaardigheden onder de knie krijgen die ze als volwassenen nodig zullen hebben in een digitale kennissamenleving. 

Het GO! ziet een kennisrijk curriculum niet alleen als een instrument om de onderwijskwaliteit te versterken, maar ook als een krachtige motor voor gelijke onderwijskansen. Een groot verschil in kennis bij kinderen zorgt voor een grote sociale ongelijkheid. Analyses van de Vlaamse resultaten op het PIRLS-onderzoek, dat leesvaardigheid in het vierde leerjaar test, tonen aan dat naast een sterke thuistaal ook de informatie en kennis die kinderen thuis meekrijgen een grote rol spelen. Om die kenniskloof te dichten hebben in het bijzonder kinderen die in kansarme omstandigheden opgroeien baat bij een kennisrijk curriculum. 
Daarnaast is opgebouwde kennis een belangrijke meerwaarde om kritisch denken en democratisch denken te stimuleren. Iedereen die het Gemeenschapsonderwijs genegen is weet dat streven naar gelijke onderwijskansen en leerlingen en cursisten die zin voor burgerschap bijbrengen onmisbaar zijn in onze visie op kwaliteitsvol onderwijs. Ze vormen het hart van ons pedagogisch project. 

Eerder dit jaar lanceerde het GO! een ambitieplan waarmee we met alle niveaus samen de onderwijskwaliteit over heel het net aanpakken. De eerste ambitie in het plan is dat we hoge verwachtingen koesteren voor elke leerling, maar ook voor onszelf. Leraren zijn ervan overtuigd dat ze in een positief klasklimaat elke leerling naar betere leerprestaties kunnen leiden. Anderzijds vertrouwen wij erop dat leraren dat kunnen. Gedreven door de waarden in ons PPGO! en met kwaliteitsvol onderwijs creëren we op die manier gelijke onderwijskansen voor iedereen.  
Een kennisrijk curriculum uitrollen in het basisonderwijs is de komende maanden een onderdeel van het ambitieplan. In de eerste plaats is er het nieuwe leerplan basisonderwijs dat onze pedagogische begeleidingsdienst dit najaar aan de Raad van het GO! voorlegt. Dat leerplan is concreet en ambitieus en het verbindt kennen en kunnen in een uitgekiende opbouw van kennis en vaardigheden. Ook focust het leerplan basisonderwijs van het GO! op duurzaamheid, zowel in maatschappelijke zin als in de betekenis van diepgaande kennisverwerking. Ondertussen dompelt de PBD-GO! de beleidsteams van alle 477 basisscholen van het GO! volop onder in de nieuwe minimumdoelen en het leerplan. Daarna volgen er opleidingen voor onze leraren basisonderwijs. En omdat het nieuwe curriculum een heel grote verandering inhoudt voor die leraren, willen we hen nog verder ontzorgen met lesfiches, een onmisbare houvast bij lesvoorbereidingen. Die maken we met een aantal ervaren leraren, met een coördinerende rol voor de PBD-GO!. Op die manier stomen we elke leraar in het net klaar om volgend schooljaar succesvol met de eerste set van de minimumdoelen aan de slag te gaan. Ook dat is een hoge verwachting, en daar is niets mis mee. 

Koen Pelleriaux 
Afgevaardigd bestuurder 

Lees ook: Kennisrijk curriculum biedt leraren meer houvast én autonomie