500 'ruimtevaarders': GO! brengt schooluitval in kaart

Sara-Maria: "Ruimtevaarder is een digitale CLB-tool die we lanceerden na signalen dat het leerrecht van kinderen steeds vaker geschonden wordt. Dat gaat over spijbelaars, jongeren die geen school vinden door capaciteitsproblemen ... alleen konden we de grootteorde ervan niet kwantificeren."

Lotte: "Met Ruimtevaarder kunnen we nu concreet aantonen: hier botsen leerlingen op. Onze samenleving spreekt trouwens vaak denigrerend over spijbelaars, alsof ze allemaal willen thuisblijven. Maar 'dé spijbelaar' bestaat niet. We willen deze leerlingen zichtbaar maken en aantonen dat de problematiek diverser is dan we denken. Met Ruimtevaarder — en het eerste interne rapport dat we intussen opmaakten — willen we die brede groep leerlingen een stem geven."

Sara-Maria: "Vorig jaar nam 74% van de GO! CLB's deel aan het project. Samen registreerden we iets meer dan 500 ruimtevaarders, waarvan er 300 een lange tijd thuis zaten, soms meer dan een schooljaar. Deze data bevestigen voorzichtig onze vermoedens dat er best veel ruimtevaarders zijn. Al weten we dat dit plaatje onvolledig is, want de tool werd niet altijd even consequent ingevuld."

~~~~~~

"300 LEERLINGEN ZATEN EEN LANGE TIJD THUIS, SOMS MEER DAN EEN SCHOOLJAAR."

__Sara-Maria Van Wonterghem, GO! POC - CLB

~~~~~~

Sara-Maria: "Binnen die 500 ruimtevaarders vormen zowel leerlingen uit de B-stroom als arbeidsmarktgerichte finaliteit een grote doelgroep, maar ook het basisonderwijs valt op. En dat is een verrassend inzicht uit dit eerste rapport. We dachten dat het aantal leerlingen uit het basisonderwijs wel zou meevallen — daarom hadden we daar ook geen fijnmazige registratie voor opgezet — maar dat bleek wishful thinking."

Lotte: "Klopt, Ruimtevaarder brengt deze jonge kinderen duidelijk in beeld. Juridisch kunnen kleuters niet van school worden uitgesloten, dus officiële cijfers spreken altijd over '0'. Toch merken we in de praktijk dat sommige kleuters zulke hoge zorgnoden hebben dat scholen zeggen: 'laat ze thuis' of 'laat ze maar een paar dagen per week komen'. Dit zijn mechanismes die we dankzij Ruimtevaarder kunnen blootleggen.”

Lotte: “Mocht dit rapport kunnen spreken, zou het aan die leerlingen willen zeggen: we zijn jullie niet vergeten en we denken aan jullie. En aan scholen: hou deze leerlingen vast, ook al lijkt de connectie even weg. Blijf aangeven: je bent welkom, er is een plaatsje voor jou. Als jouw bank leeg blijft, is dat een gemis — voor jou, maar ook voor je medeleerlingen en school."

~~~~~~

"HOU DEZE LEERLINGEN VAST, OOK AL LIJKT DE CONNECTIE EVEN WEG."

~~~~~~

Lotte: "Capaciteitsproblemen lopen als rode draad door het ruimtevaardersverhaal en vormen de grootste oorzaak van schooluitval. Zo ontmoette ik een jongen die een sportrichting wilde volgen. Maar in zijn regio was er enkel nog plaats in een richting Voeding-verzorging. Elke andere richting in zijn regio die enigszins aansloot bij sport was volzet en elke ochtend 3 uur op een bus zitten, was evenmin een optie.”

Sara-Maria: "Een tweede oorzaak van uitval is de beperkte draagkracht van schoolteams, waardoor leerlingen uitvallen of off the record gevraagd worden om thuis te blijven. Ten derde is er de groep 'spijbelaars' die eigenlijk niet bestaat. Want soms gaat het om jongeren met ernstige angstproblematieken of heel andere redenen waarom naar school gaan (tijdelijk) geen optie is."

~~~~~~

“CAPACITEITSPROBLEMEN LOPEN ALS RODE DRAAD DOOR HET RUIMTEVAARDERSVERHAAL EN VORMEN DE GROOTSTE OORZAAK VAN SCHOOLUITVAL."

~~~~~~

Sara-Maria: “Vorig schooljaar maakten we met Ruimtevaarder nog geen onderscheid tussen kleuters en lagereschoolleerlingen. Die registraties willen we nu fijnmaziger in kaart brengen. Ook willen we met Ruimtevaarder meer focussen op leerlingen met specifieke onderwijsnoden. We willen hypotheses testen, bijvoorbeeld of het klopt dat leerlingen met gedragsmoeilijkheden sneller buitengesloten worden."

Sara-Maria: "Dit is geen verhaal van mensen van slechte wil. Het gaat over complexe situaties waar moeilijk oplossingen voor te vinden zijn. Het eerste wat je nodig hebt is zichtbaarheid. Je moet weten waar het schuurt voor je het kan aanpakken. Het doel van Ruimtevaarder is dus grip krijgen op de grootteorde, maar ook die signalen op de juiste niveaus doorgeven: van CLB's naar scholen, maar ook richting de overheid. Zo kunnen we samen oplossingen zoeken.”

Sara-Maria: “Als ik dit interne rapport zou mogen vergelijken met een boek, dan is dit het eerste hoofdstuk van een verhaal dat nog lang niet af is. Hopelijk volgen hierna nog vele hoofdstukken vol oplossingen, want ieder kind verdient een plaats op school."

~~~~~~

"HET DOEL VAN RUIMTEVAARDER IS DUS GRIP KRIJGEN OP DE GROOTTEORDE VAN HET PROBLEEM, MAAR OOK DE SIGNALEN OP DE JUISTE NIVEAUS DOORGEVEN."

~~~~~~