Ben je geen GO! professional? Surf dan naar www.g-o.be, onze algemene website.
menu

Uit welke onderdelen bestaat een leerplan?

« Terug naar het overzicht
Volgens de regelgeving dient een leerplan minimaal te beschikken over een beginsituatie, de algemene en de specifieke doelstellingen (met eventueel de leerinhouden) en de minimale materiële vereisten.

Om de leraren zo goed mogelijk te begeleiden koos de pedagogische begeleidingsdienst van het GO! ervoor om aan dit minimum een aantal onderdelen toe te voegen. De meeste leerplannen van het GO! bestaan daarom uit een visie, een beginsituatie, algemene doelstellingen, leerplandoelstellingen en leerinhouden, pedagogisch-didactische wenken, minimale materiële vereisten, een evaluatie en een bibliografie.

Visie
De visie geeft in verband met de opleiding weer waarvoor het leerplan bedoeld is:
  • indien het om een leerplan voor één vak gaat, betreft het een ‘visie op het vak’, met andere woorden: wat is de plaats van het vak binnen de opleiding?;
  • indien het om een leerplan voor meerdere vakken gaat, betreft het een ‘visie op de opleiding’ waarbinnen ook aandacht wordt besteed aan de rol van de verschillende vakken binnen die opleiding.

De visie wordt verder consistent geconcretiseerd in de verschillende onderdelen van het leerplan.

Beginsituatie
In de beginsituatie wordt een omschrijving gegeven van het veronderstelde aanvangsniveau dat bij de leerlingen mag worden verondersteld om het leerplan te kunnen realiseren. Het gaat dus om een omschrijving van vooronderstelde kennis, vaardigheden en attitudes van leerlingen.

Algemene doelstellingen
Algemene doelstellingen zijn doelstellingen die gerealiseerd moeten zijn op het einde van het leerjaar of de graad waarvoor het leerplan bestemd is.

Ze geven algemeen weer wat het leerplan bij de leerlingen wil bereiken en worden geconcretiseerd in leerplandoelstellingen en leerinhouden.

Leerplandoelstellingen en de leerinhouden
Net als de algemene doelstellingen zijn de leerplandoelstellingen - afhankelijk van de onderwijsvorm en de graad - gebaseerd op de eindtermen en de ontwikkelingsdoelen of de andere referentiekaders.

De leerplancommissie vertaalt de te realiseren referentiekaders in twee soorten doelstellingen, namelijk algemene doelstellingen (zie hoger) en leerplandoelstellingen.

De leerplandoelstellingen wijzen voornamelijk op concreet observeerbaar gedrag zodat de vertaalslag naar lesdoelstellingen gemakkelijker kan worden gemaakt en men ook doelgerichter kan gaan evalueren.

Binnen de leerplandoelstellingen en de leerinhouden wordt duidelijk het verschil aangegeven tussen datgene dat tot het minimum behoort en datgene dat tot de uitbreiding behoort. Differentiële doelstellingen (leerplandoelstellingen/leerinhouden die onder de uitbreiding vallen), worden cursief weergegeven en aangeduid met een (D).

Er is een grote vraag naar leerplannen die ruimte laten voor de eigen inbreng van de leraren. Daarom trachten de leerplanontwikkelaars -die leerplannen concipiëren op basis van ontwikkelingsdoelen/eindtermen/specifieke eindtermen- de leerplandoelstellingen te beperken tot het dekken van de OD/ET/DSET (ontwikkelingsdoelen/eindtermen/decretale specifieke eindtermen).

Voor vakken waar OD, ET en DSET voor gelden, wordt er in de leerplannen op een herkenbare manier hiernaar verwezen in de eerste kolom van de tabel met de leerplandoelstellingen en leerinhouden.

Pedagogisch-didactische wenken
Binnen de pedagogisch-didactische wenken wordt er een onderscheid tussen ‘algemene pedagogisch-didactische wenken’ en ‘specifieke pedagogisch-didactische wenken’ gemaakt.

Voor sommige leerplannen werden de ‘specifieke pedagogisch-didactische wenken’ gekoppeld aan de rubriek ‘leerplandoelstellingen en leerinhouden’. De leerplandoelstellingen kunnen dan meteen samen met de specifiek pedagogisch-didactische wenken gelezen worden.

Binnen de ‘algemene pedagogisch-didactische wenken’ reiken we een referentiekader aan en lichten we het concept van het leerplan toe.

Binnen de ‘specifieke pedagogisch-didactische wenken’ reiken we concrete tips aan in verband met de realisatie van de leerplandoelstellingen en de leerinhouden.

Minimale materiële vereisten
Binnen de rubriek ‘minimale materiële vereisten’ wordt aangegeven wat minimaal noodzakelijk aanwezig dient te zijn in de school om de leerplandoelstellingen te kunnen realiseren.

Uiteraard zijn er daarnaast nog een aantal materialen die het realiseren van de leerplandoelstellingen kunnen vergemakkelijken maar die daarom niet altijd zijn opgenomen binnen deze minimale materiële vereisten.

Evaluatie
Evaluatiebeleid behoort tot de autonomie van de school met als gevolg dat dit onderdeel niet dwingend is voor de leraar.

Het is immers de school die een visie op leren dient te ontwikkelen waarin evaluatie binnen de verschillende vakken gekaderd dient te worden.

Bibliografie
Hieronder verstaan we een niet-limitatieve en geselecteerde lijst van referentiewerken, vaktijdschriften ... We beperken ons tot actuele publicaties. Daarnaast werden er ook URL’s van interessante websites voor het vak opgenomen.

Vandaag wordt deze bibliografie door de leerplanontwikkelaars geregeld vervangen door een link naar de bibliografie binnen de virtuele ruimte van het betrokken vak op Smartschool. Op die manier kan de bibliografie op geregelde basis geactualiseerd worden.